Amazon itiraf ediyor : Teknoloji de bir yere kadar. Ne varsa insan beyninde var

Bugünlerde İnternet’te "Mekanik Türk"ün adı çok dolanıyor. Sebebi de Amazon’un “işin içinde insan zekası olmadan elimizdeki teknoloji bu işi başaramıyor. Yardım etmek ister misiniz?” diye özetlenebilecek bir web-hizmeti.

Peki Mekanik Türk ne? “Gider kendim bakarım” diyenler için : http://en.wikipedia.org/wiki/Mechanical_Turk

“Hazır buraya kadar geldim, buradan okuyayım” diyenler için :1769 yılında Wolfgang von Kempelen adında bir arkadaş “yapay zekayı keşfettim, ilk robotu da yaptım. Bakın ne güzel satranç oynuyor” diye insanların önüne bir makine çıkarmış.

Kempelen dostumuz, üzerinde bir manken olan bir sandığı Avrupa’da dolaştırmış, kendine güvenen herkesle satranç oynatmış ve çoğunda da yenmiş (hatta yendiği insanlar arasında Benjamin Franklin’in ve Napoleon Bonaparte’ın da adları geçmekte). Mankenin üzerinde cüppe, kafasında sarık olduğu için de “Mekanik Türk” adı ile anılıyormuş.

Kempelen 1804’te ölünce Maelzel diye bir arkadaş bunu almış ve Amerika turnesine çıkartmış. Ne zaman ki Kempelen’in yardımcısı ve sırdaşı William Schlumberger ölmüş (ki söylentiye göre sandığın içinde satranç oynayan Mekanik Türk de bu yerden bitme) Mekanik Türk çalışmamaya başlamış.

Maelzel de dönüş yolunda ölünce makina elden ele dolaşmaya başlamış. Son sahibi bu işlerden para kazanamayınca müzeye bağışlamış. Büyük Philadelphia yangını da Mekanik Türk’ümüzü yakmış, bitirmiş, kül etmiş. Sonradan aslında Mekanik Türk’ün içinde bir insan olduğu açıklanmış (yaşam süresince 15 kadar satranç ustası girmiş kutunun içine) yani aslında yapay zeka yok, kandırmaca diz boyu, kurnazlık var.Olsun reklam, reklamdır.

Peki Amazon web-hizmetine bu ismi vererek ne yapmak istiyor?Deniyor ki “bilgisayarlarda yoğun bilgi saklama, çağırma, karmaşık işlemleri hızlı ve doğru yaptırmak için programlar yazıyoruz. Ama insan beyni hala bilgisayarların yapmakta çok zorlandığı basit işleri bilgisayarlardan daha çabuk ve daha doğru yapıyor.

Örneğin resimlerdeki nesneleri tanıma. Bunu konuşmayı henüz öğrenmemiş çocuklar bile yapabiliyor.İnsan beyni ile bilgisayar arasındaki karşılıklı iletişim düşünüldüğünde insan beyni bilgisayardan bir iş yapmasını ister, bilgisayar bu işlemi yapar ve sonucu insana döner. Peki ya bu süreç tersine döndürülür ve bilgisayar insandan birşey yapmasını ister ve sonuçlar bilgisayara döndürülürse?

Ya aynı program bu görevin bir sürü insan tarafından yerine getirilmesini koordine ederse?Amazon bunun neresinde? Amazon diyor ki “bu tip insan beyni emeği, zekası gerektiren hizmetlerinizi benden isteyin, ben abonelerime sorayım, onların cevaplarını toplayıp bu hizmeti isteyene vereyim”.

Örneğin 5 tane fotoğraf gösteriliyor, “bunlardan en iyi hangi resim pizza dükkanını gösteriyor?” diye soruluyor. İnsan için çocuk oyuncağı en güçlü bilgisayarın ise şimdilik bilemeyeceği bir soru.Ve daha güzeli bu iş için para alıyorsunuz. Resim başına - daha doğrusu HIT (Human Intelligence Task) başına örneğin 0.03 USD...

Yapılan işin basitliğine göre hiç fena bir para değil.Daha fazla detay ve para kazanmak isteyen için işte adres...Yok...Yok adresi en sonda vereyim yoksa kimse yazıyı okumaya devam etmeyecek.Benim diyeceğim şu:Kabul etmekte zorlanılan bir gerçek, insan beyni aslında şu andakinin milyonlarca katı gelişmişlik oranına sahip bir bilgisayar.

Tabi bu gerçeği, milyonlarca kayıtlık bir hesaplama işlemini saniyeler içinde hesaplayan bir bilgisayarla, yağmurlu havada üzerinize su sıçratan düşüncesiz bir şoförün beynini karşılaştırdığınız zaman kabul etmek zor geliyor ama bu böyle.MS Powerpoint programında yaptığınız sunum dosyasına hayran hayran bakarken ayaklarınızın dibinde dolaşan bir kedi veya pencere camınızı gagalayan kuşu doğal karşılıyorsunuz. Halbuki o kedi veya kuş, ekranına bakarak hayran olduğunuz bilgisayardan milyonlarca defa daha gelişmiş bir bilgisayardan başka birşey değil. Üstelik enerjisini sizin elektrik faturasına yansıtmıyor.

Bilgisayar mühendisliğinde, öğretim üyesi, ilk derste sınıfa girip soruyor.

- Arkadaşlar ben bir robotum. Bana, karşı masada duran portakalı alıp size getirme komutu verin.

- Git, karşı masadaki portakalı getir.

- Karşı ne? Masa ne? Portakal ne? Git ne demek? Getir komutunun açılımı ne? Robot olduğumu unutmayın arkadaşlar. Bana bunları tek tek açıklamanız lazım.

İşte o zaman öğrenciler, nasıl bir sorun ile karşı karşıya olduklarını anlıyorlar.

Siz de karşılaşmışsınızdır, e-posta hizmeti veren şirketler sizin bir insan mı yoksa kodlanmış bir program parçacığı mı olup olmadığınızı nasıl kontrol ederler? Yamultulmuş ve üzerine mürekkep dökülmüş gibi tahrif edilmiş harf/rakamları klavyeden yazmanızı isterler.

Belli ki insan için çocuk oyuncağı olan 4 harfi en güçlü bilgisayarın en güçlü programı dahi okuyamaz.İşte Amazon bu aşamada insan zekasından yardım isteyenlere bu hizmeti, ücreti karşılığında, sunuyor.

“Aşağıdaki resimlerden hangisinin pizza dilimi daha iştah açıcı görünüyor?”

“Cevap veriyorum, 3 numaralı resim”

İşte hepsi bu.Benim gibi martılı-denizli bir şehirde yaşıyorsanız : atılan simiti havada kapan veya yukarıda uçarken denizde yüzen balığı gözüne kestirip dalıp gagası ile alan martıyı düşünün (denizin dalga durumunu, kuşun yüksekliğini, suyun kırılma indisini, balığın gidiş istikameti ve hızını da düşünmeli elbette)

Bu ne hayran edici bir hesaplamadır? Hangi günümüz bilgisayarı bunu yapabilir?

Ben inanıyorum ki Deep Blue’nun oturup Kasparov ile oynadığı satrançta kullanılan kod satır sayısı, bir yunusun havuzdan sıçrayıp iki takla atarken havaya atılmış balığı kapıp yutmasının yanında ilkokul 1.sınıf yazı tahtasına yazılanlar gibi kalır.

Ama karşılaştırmada şu haksızlığı da gözardı etmemek lazım. İnsan beyni onbinlerce (yüzbinlerce?) yıllık gelişme sürecinin bir ürünü iken, ilk sayısal bilgisayarın 1939 yılında üretildiğini kerteriz alırsak henüz 60 yıllık bir mazisi var (üstelik onun 40 yılı da şu andaki, gelişim hızına göre, kaplumbağa hızında geçmiş)

Bu sebeple, tamam, insan beyni ve doğadaki işleyiş bütün bilgisayarlardan daha karmaşık ama bilgisayarların daha alacağı çok yol var.

Okudunuz bitti değil mi? Şimdi, sözümü tutup para kazanacağınız adresi vereyim :
http://www.mturk.com/mturk/dashboard

Bu sayılık da bu kadar olsun...

En güzel günler, en güzel geceler sizlerin olsun